zaterdag 12 maart 2016

Dit was Veronica. Auke Kok

Dit boek stond al jaren vaag op een leeslijst en nu is het er van gekomen in 2016. Wat een jeugdsentiment, wat een verbazing en flink wat kijkjes achter de schermen. Het boek van Auke Kok toont heel goed aan hoe het Radio Veronica vergaan is tussen de voorbereidingen op de eerste uitzending tot en met het Wilhelmus vlak voor 18.00 uur op 31 augustus 1974 en die laatste tonen van de Veronica jingle. De manier waarop de politiek met ongewenste dingen omgaat. Dat heb ik van binnenuit mogen aanschouwen aangaande de opvolgers van de Telegraaf en Telefoonwet, (1904) moest ik daar dan achter schrijven, die figureert in het boek van Auke Kok. Figureert? Die wet is een heel belangrijke bijrolspeler in dit boek. De charme van het Veronica verhaal is de gedwongen sluiting. Zonder T&T (1904), geen sluiting en een heel ander verhaal. Immers, geen mega acties, geen romantische herinneringen aan groot onrecht, geen roemrucht einde.

Het verhaal is deels bekend uit eindeloze herhalingen op radio en tv en andere publicaties. Wat wel een openbaring is, maar niet echt een verrassing, was hoe diep commerciële belangen op de achtergrond speelden. Wie waar aan verdiende. Hoe bandjes langs en via Veronica moesten om een kans op een hit te maken. Hoe managers en artiesten rechten deelden met befaamde discjockeys die de rechten in handen kregen via zelf opgerichte uitgeversmaatschappijen. Diskjockeys als muzikanten, tekstschrijvers, producers, rechthebbenden. Dat is een aspect. Het boek is indirect heel persoonlijk.

Wat het boek vooral los maakte waren mijn eigen herinneringen. Waar te beginnen? Misschien een citaat van mijn moeder, gemaakt jaren na het einde in 1974. Als ik overdag luisterde naar Veronica, hoorde ik de Zangeres Zonder Naam en Vader Abraham. Hè?, dacht ik toen. Nu herinner ik me dat dat soort types niet uit de Top 40 te slaan waren, dus ze moesten wel gedraaid worden: als ik op school zat. Wie? Chiel Montagne natuurlijk. 'Op Losse Groeven'? Natuurlijk, denk ik nu na het lezen.

Veronica ging aan voor ik naar school ging, tussen de middag (Jan van Veen) en als ik thuis kwam en niet buiten speelde. (Wat speelt er als ik dit opschrijf? 'Saartje kom je buiten spelen' van Aapnootmies.) Zaterdagmiddag? Dat was de Top 40. "De nationale zaterdagmiddag gebeurtenis", maar daar heb ik al genoeg op dit blog over geschreven.

Ik logeerde wel eens bij mensen met veel oudere dochters in het huis waar ik als baby en peuter had gewoond op de bovenste etage. In de bovenste overloop stond een trap die nog hoger ging, naar het dak. Tijdens het logeren stond een keer het luik boven aan de trap open. Ik de trap op en steek mijn hoofd door het gat. Een magische wereld van blauwe lucht en een dak met grint, schoorstenen, antennes en draden openbaarde zich. Tegen een schoorsteen zat de jongste dochter geleund, genietend van de zon en het geluid uit haar transistor radiootje. Daar kwam muziek uit van Radio Veronica. Als ik heel stil naast haar zou gaan zitten en niet zou gaan lopen over het dak, dan mocht even meeluisteren. Waarnaar? Geen idee meer, maar dit was mijn kennismaking met Veronica. (De spanning en aantrekkingskracht van het dak waren beslist groter dan de muziek, ik zal het maar toegeven.) Ik heb regelmatig gelogeerd bij dit gezin en daar zit muziek aan vast. 'All My Love' van Cliff, 'Stop Stop Stop' van The Hollies is zo'n blokje wat aan elkaar vast zit bijvoorbeeld.

Thuiskomen tussen de middag en Jan van Veen die 'Crimson And Clover' drie keer achter elkaar draait omdat hij het zo'n goed nummer vindt. En hem vijf keer zal draaien als hij in de top 3 komt. Dat maakte indruk. Dan moest het wel een heel goed nummer zijn.

Eind 1969 verhuisden we de grote stad uit naar de provincie. Tot onze verbazing kwam er geen geluid uit de radio op 192 AM. Niets dan geruis. De Top 40? Daar hadden ze nog nooit van gehoord daar en de hits van dat moment, inclusief 'Mexico' van de Zangeres Zonder Naam, kende niemand. Hilversum III bleef over en dat was geen plezier. Het duurde tot de frequentie verandering naar 538 (dat bleek eigenlijk 539 te zijn), dat aldaar Veronica weer te beluisteren viel op mijn transistor, een rood bolletje uit Taiwan, die ik inmiddels had gekregen.

Een ding miste ik volledig in Dit was Veronica. Op 192 klonken altijd altijd morsetekens door. Daar weidt Kok geen woord aan. Mijn vader zei altijd, dat komt van vissersboten af. Zelfs toen vroeg ik mij af of die transmissies niet erg gestoord werden door de muziek. Er is dus geen antwoord in dit boek.

Toen het einde kwam, en hier herken ik mijzelf in Kok's analyse, zat Veronica in een spagaat tussen Vader Abraham en The Rubettes en zo enerzijds en de betere muziek, die grotendeels uit de Top 40 verdwenen was. Vlak voor het einde kwam de 'Top 1000', de grootste hits uit de eerste 500 Top 40's als een prachtige happening, maar met de Top 40 zelf van 1974 had ik al heel weinig meer. Ik kende de nummers allemaal, maar dat was het dan wel. Ik stond vlak voor mijn doorbraak naar die betere muziek. Pink Floyd, Bowie, The Beatles albums, The Stones, The Doors, etc. Waarschijnlijk was ik veel minder gaan luisteren naar Veronica als het was blijven bestaan en meer naar mijn eigen muziek. De romantiek zit in de ondergang.

En daar zit in ieder geval mijn eigen sentiment. De gedachte aan die mooie muziek die ik als lagere schoolkind en vlak daarna allemaal ontdekte via dit station. Maar met Klaas Vaak (Tom Mulder), Chiel Montagne en Will Luikinga had ik toen al heel weinig mee. 'Koffietijd'? Vreselijk. 'Lexjo' daar en tegen was geweldig stoer.

En dan die andere kant van Veronica. De 'Juxebox' tussen 18.00 en 19.00 uur met heel veel vreselijke muziek of 'Men vraagt en wij draaien' op zondagmorgen. Dat was wel het allerergste dat een jongetje dat heel lang haar wil, maar niet mag van zijn ouders, ooit kon aanhoren. Muziek voor opa's en oma's, maar wel op Veronica.

De laatste anecdote gaat toch over 'Jukebox'. 'Ja Zuster, Nee Zuster', was toch wel de serie van mijn heel vroege jeugd. Als ik het al kon zien, want een t.v. hadden mijn ouders niet. 'De Oude Jacob' mijn favoriet. Dat moest dus gespeeld worden op mijn verjaardag. De radio aan in de huiskamer, wij luisteren tijdens het eten in de zijkamer. Mijn ouders zeiden niets en het duurde en duurde maar. Het rumoer aan tafel werd luider, naar mate het uur vorderde. Tegen het einde klonk 'De Oude Jacob'. Of het voor mij was, ben ik nooit achter gekomen. Mijn ouders hebben er nooit iets over gezegd. Toeval of toch niet?

Het einde kwam en natuurlijk zat ik aan de radio. Met tranen in de ogen tijdens het 'Wilhelmus'. Het verhaal van Rob Out ging behoorlijk langs me heen. Dat 'Why' van The Cats werd gedraaid, kon ik me herinneren. Eigenlijk vond ik de meeste van de gespeelde nummers in dat laatste uur niet zo veel. Voor veel van de betrokkenen sloten hier 'the best days of their lives'. De muziek uit deze periode is mij, when all else fails, het meest dierbaarst. Geprint op een lege plaat. Dat maakt toch de grootste indruk.

En toen was het stil (al luister ik naar een paar prachtige Veronica jingles op dit moment). Alles wat daarna kwam bij de VOO, werd steeds minder voor mij. En nu 42 jaar later heb ik nog steeds een abonnement op de Veronica gids. Waarom? Dat is een vraag die ik mijzelf recentelijk weer eens heb gesteld. Er staat op de strips na niets meer in dat mij boeit. Er gaat een einde aan komen, die band. Het gevoel zal altijd blijven, de muziek waarmee ik ben opgegroeid zit in me, mede dankzij Radio Veronica.

Maar het einde van het boek is heel onbevredigend. Hoezo is niet meer te achterhalen hoe het bij de oprichting van de VOO is gegaan? De ondergang is het logische einde van dit boek, maar deze zin? Een deel 2 lijkt me eigenlijk voor de hand liggen. Of ik die zal lezen? Nee, dat denk ik niet.

Wo.

Voor de Veronica jingles klik hier:

https://www.youtube.com/watch?v=L72aD5Hu4mE

en hier:

https://www.youtube.com/watch?v=TQ3RVUxoD34

Geen opmerkingen:

Een reactie posten